ΟΛΑ για τους Διαγωνισμούς PISA (Programme for International Student Assessment) στην Ελλάδα.
«Ελληνικός Διαγωνισμός PISA» με εξετάσεις πανελλαδικού τύπου, μια φορά τον χρόνο των μαθητών ΣΤ΄ τάξης Δημοτικών Σχολείων και Γ΄ τάξης Γυμνασίων, από τον Μάιο του 2022
Διεθνής Διαγωνισμός PISA του Οργανισμού Οικονομικής Ανάπτυξης και Συνεργασίας (Ο.Ο.Σ.Α.), σε 255 επιλεγμένα Γυμνάσια και Λύκεια (βλέπε Πίνακα), από τις 15 Μάρτη έως τις 15 Απρίλη 2022
«Ελληνικός Διαγωνισμός PISA» με εξετάσεις πανελλαδικού τύπου, μια φορά τον χρόνο των μαθητών ΣΤ΄ τάξης Δημοτικών Σχολείων και Γ΄ τάξης Γυμνασίων (Άρθρο 104 Ν. 4823/2021 «Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος»)
Τον Μάιο του 2022 θα διεξαχθεί πιλοτικά αμέσως μετά τις διακοπές του Πάσχα και θα αφορά σε 12.000 μαθητές/μαθήτριες πανελλαδικά – 6.000 της Στ΄ τάξης του Δημοτικού και 6.000 της Γ΄ που θα πάρουν μέρος σε εξετάσεις σε εθνικό επίπεδο, οι οποίες είναι μεν υποχρεωτικές αλλά η συμμετοχή είναι ανώνυμη, προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για τις γνώσεις και τις ικανότητες των Ελλήνων μαθητών.
ΚΑΤΑΡΧΗΝ στα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας - κατανόηση κειμένου και των Μαθηματικών.
ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ - σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4 του Άρθρου 104 Ν. 4823/202 - με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων να ΔΙΕΝΕΡΓΟΥΝΤΑΙ σε εθνικό επίπεδο ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ διαγνωστικού χαρακτήρα :
α) για τους μαθητές/τριες ΟΠΟΙΑΣΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΗΣ ΤΑΞΗΣ,
β) σε θέματα ευρύτερων/γενικών γνώσεων στο γνωστικό αντικείμενο ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ που περιλαμβάνονται στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών ΚΑΙ ΩΣ ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ και της ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού ΔΕΝ συνδέονται με τους μαθητές.
Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ όμως με την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ των εκπαιδευτικών και της σχολικής μονάδας
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ :
«Ελληνικός Διαγωνισμός PISA» : Στη λογική του διαγωνισμού που γίνεται διεθνώς στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ για το επίπεδο των μαθητών σε τρεις βασικούς άξονες, το Υπουργείο Παιδείας κάθε σχολικό έτος θα διενεργεί σε εθνικό επίπεδο εξετάσεις διαγνωστικού χαρακτήρα σε δύο στάδια, στην ΣΤ’ Δημοτικού και Γ’ Γυμνασίου, καταρχήν στα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και των Μαθηματικών.
Πρόκειται για αποτελέσματα τα οποία δεν θα συνδέονται με τους μαθητές, θα είναι ανώνυμα.
Επίσης, οι επιδόσεις των μαθητών/τριών στο διαγωνισμό δεν θα έχουν καμία σύνδεση από τους διδάσκοντες με τον βαθμό των τετραμήνων κατά την αξιολόγηση της επίδοσης τους στα συγκεκριμένα μαθήματα.
ΣΚΟΠΟΣ αυτών των εξετάσεων είναι η εξαγωγή πορισμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων σε εθνικό επίπεδο, περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο σχολικής μονάδας.
Τα αποτελέσματα θα αποτελούν μία πυξίδα για την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας αλλά και τους αρμόδιους φορείς για το επίπεδο που επικρατεί στις ελληνικές τάξεις.
Σύμφωνα με το Άρθρο 104
Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος
1. Κάθε σχολικό έτος διενεργούνται σε εθνικό επίπεδο εξετάσεις διαγνωστικού χαρακτήρα για τους μαθητές/τριες της ΣΤ’ Τάξης των δημοτικών σχολείων και τους μαθητές/τριες της Γ’ Τάξης των γυμνασίων σε θέματα ευρύτερων/γενικών γνώσεων των γνωστικών αντικειμένων της Νεοελληνικής Γλώσσας και των Μαθηματικών. Σκοπός των ως άνω εξετάσεων είναι η εξαγωγή πορισμάτων, σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων σε εθνικό επίπεδο, περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο σχολικής μονάδας.
Τα αποτελέσματα των εξετάσεων του πρώτου εδαφίου είναι ανώνυμα και δεν συνεκτιμώνται από τους διδάσκοντες κατά την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών/τριών στα συγκεκριμένα μαθήματα.
2. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται ύστερα από εισηγήσεις της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.) και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.), καθορίζονται ο τρόπος και ο χρόνος διεξαγωγής των εξετάσεων, o τρόπος επεξεργασίας και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων, καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο θέμα.
3. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται ύστερα από εισηγήσεις της Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε. και του Ι.Ε.Π, είναι δυνατόν να διενεργούνται σε εθνικό επίπεδο εξετάσεις διαγνωστικού χαρακτήρα για τους μαθητές/τριες της ΣΤ’ Τάξης των δημοτικών σχολείων και τους μαθητές/τριες της Γ’ Τάξης των γυμνασίων σε θέματα ευρύτερων/γενικών γνώσεων και άλλων γνωστικών αντικειμένων που περιλαμβάνονται στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών πλέον εκείνων που προβλέπονται στην παρ. 1.
4. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται ύστερα από εισηγήσεις της Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε. και του Ι.Ε.Π., είναι δυνατόν οι παρ. 1 έως 3 να εφαρμόζονται και για τους μαθητές/τριες οποιασδήποτε άλλης τάξης πλέον εκείνων που προβλέπονται στην παρ. 1.
Η «Ελληνική PISA» :
Από το Υ.ΠΑΙ.Θ. θεωρείται μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση : «Θα δώσει χρήσιμα στοιχεία στο Ι.Ε.Π. για την κατάκτηση των μαθησιακών στόχων και το επίπεδο των μαθητών».
■ Η Χρύσα Σοφιανοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεματικής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και Εθνική Συντονίστρια του Διεθνούς Προγράμματος PISA «οι εξετάσεις αυτές δεν είναι εξετάσεις αριστείας. Θα δημιουργηθεί μία Τράπεζα Θεμάτων, στην οποία θα μπουν θέματα στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών και την ημέρα των εξετάσεων θα κληρωθούν τα θέματα. Τα σχολεία έχουν επιλεγεί δειγματοληπτικά, μικρά, μεγάλα από όλη τη χώρα, προκειμένου να εξαχθούν τα πλέον ασφαλή συμπεράσματα. Η εξέταση θα διαρκέσει δύο ώρες».
■ Όπως εξηγεί η Συντονίστρια «τα θέματα των εξετάσεων είναι από αυτά που έχουν διδαχθεί οι μαθητές, μέσα δηλαδή από την εξεταστέα ύλη και σύμφωνα με τον τρόπο που έχουν διδαχθεί οι μαθητές το γνωστικό αντικείμενο. Δεν πρόκειται δηλαδή να τους ξαφνιάσει ο τρόπος εξέτασης. Από τα αποτελέσματα θα καταλάβουμε τι τελικά μαθαίνουν οι μαθητές, τι πρέπει να βελτιωθεί ή και να αλλάξει, αν δηλαδή οι μαθητές στην πλειονότητά τους δεν έχουν κατανοήσεις κάποιο θέμα και θα έχουμε δεδομένα για τις δεξιότητες των μαθητών».
ΟΙ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Η θέσπιση της «ελληνικής PISA», όπως ονομάστηκε, δεν πρόκειται για έναν απλά διαγνωστικού χαρακτήρα σχεδιασμό του Υ.ΠΑΙ.Θ. κατ’ αναλογία με εκείνου του διεθνούς προγράμματος για την αξιολόγηση των μαθητών, χωρίς καμία επίδραση στην εκπαίδευση.
Πρώτον
Στην πράξη οι στόχοι της «ελληνικής Pisa» θα προωθούν εκ των πραγμάτων αντί της γνώσης τη δεξιότητα.
Για να πάει καλά ένα σχολείο στο διαγωνισμό πρέπει οι μαθητές του να έχουν αντιμετωπίσει τη Νεοελληνική Γλώσσα σχεδόν αποκλειστικά ως εργαλείο επικοινωνίας, να έχουν διδαχτεί από τα Μαθηματικά κυρίως μεθόδους επίλυσης πρακτικών προβλημάτων, ενώ στις Φυσικές επιστήμες να μην έχουν εμβαθύνει στο γιατί αλλά στο πώς.
Έτσι, το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει, προσαρμοζόμενο στους στόχους του προγράμματος, να «προπονεί» τους μαθητές σε τέτοιου είδους θέματα με κίνδυνο αντί να τους διδάσκει, να τους καταρτίζει αντί να τους εκπαιδεύει.
Είναι φανερό ότι το νέο καθεστώς που θα επιβάλλει η «ελληνική PISA», με τον κύκλο των τεστ, μπορεί να βλάψει τους πιο αδύνατους μαθητές και να αποδυναμώσει τις σχολικές τάξεις καθώς αναπόφευκτα συνεπάγεται όλο και περισσότερα τεστ πολλαπλής επιλογής, περισσότερα λεπτομερώς προσχεδιασμένα μαθήματα πάνω στο συγκεκριμένο «μοντέλο εξέτασης».
Συνεπάγεται και μεγάλο άγχος καταρχήν για τους εκπαιδευτικούς της ΣΤ’ Τάξης των Δημοτικών σχολείων και της Γ’ Τάξης των Γυμνασίων αλλά εύλογα και στους εκπαιδευτικούς των προηγούμενων τάξεων σχετικά με το επίπεδο των γνώσεων και των ανάλογων δεξιοτήτων που θα έχουν οι μαθητές/τριες που θα φθάνουν στις προαναφερθείσες τάξεις.
Η όλη η υπόθεση μπορεί να εξελιχθεί σε ένα μηχανισμό de facto «έξωθεν καθοδήγησης» της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς τα δοκίμια αξιολόγησης θα προωθούν μια συγκεκριμένη αντίληψη για τη σχολική γνώση, τη διδασκαλία, τη μάθηση, τη σχολική επιτυχία, το μαθητή, κ.ά., που προβάλλουν (και ως ένα βαθμό επιβάλλουν) αντίστοιχες αρχές στην οργάνωση της ίδιας της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Το είδος δηλαδή των θεμάτων των εν λόγω εξετάσεων θα λειτουργήσει και ως «μπούσουλας» για τους εκπαιδευτικούς προσανατολίζοντας τους στο είδος των γνώσεων και δεξιοτήτων που θα πρέπει να καλλιεργήσουν.
Δεύτερον
Στην παράγραφο 1 εδάφιο 2 του Άρθρου 104 Ν. 4823/202 αναφέρεται επί λέξει «Τα αποτελέσματα των εξετάσεων του πρώτου εδαφίου είναι ανώνυμα και δεν συνεκτιμώνται από τους διδάσκοντες κατά την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών/τριών στα συγκεκριμένα μαθήματα.
Δηλαδή ενώ αναφέρεται ρητά στο άρθρο ότι «Τα αποτελέσματα των εξετάσεων του πρώτου εδαφίου είναι ανώνυμα και δεν συνεκτιμώνται από τους διδάσκοντες κατά την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών/τριών τους», ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ εξίσου ρητά τα αποτελέσματα αυτών των τεστ να αξιοποιηθούν ως εργαλείο για την αξιολόγηση - κατηγοριοποίηση των σχολείων όπως επίσης και να χρησιμοποιηθούν και ως «κριτήρια» για την αξιολόγηση των ίδιων των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας.
Η θέσπιση της «Ελληνική PISA» ευθυγράμμιση της εκπαιδευτικής πολιτικής του Υ.ΠΑΙ.Θ. με τις κατευθύνσεις– οδηγίες του ΟΟΣΑ για το παραπάνω θέμα ;
Από το Υ.ΠΑΙ.Θ. όπως προαναφέρθηκε, θεωρείται μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση : «Θα δώσει χρήσιμα στοιχεία στο Ι.Ε.Π. για την κατάκτηση των μαθησιακών στόχων και το επίπεδο των μαθητών».
Να επισημάνουμε όμως παράλληλα τις κατευθύνσεις– οδηγίες του ΟΟΣΑ για το παραπάνω θέμα.
Με τίτλο «Ευθυγραμμίζοντας τα εκπαιδευτικά επίπεδα με την αξιολόγηση των μαθητών» ο ΟΟΣΑ αρχίζει με δύο επισημάνσεις και καταλήγει σε μία οδηγία που είναι και το «ζουμί» της πολιτικής του.
Αφού σημειώνει ότι είναι απαραίτητη «η σύνδεση μεταξύ της αξιολόγησης μαθητών, σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών» επισημαίνει ότι «η αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, του εκπαιδευτικού καθώς και τα τυποποιημένα τεστ για την αξιολόγηση των μαθητών σε εθνικό επίπεδο πρέπει να εξεταστούν μαζί, έτσι ώστε όχι μόνο να είναι αποτελεσματικές οι νέες πολιτικές όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του πλαισίου αξιολόγησης, αλλά και να δημιουργούν συμπληρωματικότητες…».
Η δεύτερη επισήμανση για την Ελλάδα ήταν ότι «το Υπουργείο υστερεί ενός ολοκληρωμένου και πλήρους συστήματος αξιολόγησης».
Πιο συγκεκριμένα, δεν υπάρχει:
■ Τυποποιημένη εθνική αξιολόγηση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη σύγκριση της επίδοσης μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολικών μονάδων ή περιφερειών.
■ Σύνδεση μεταξύ της αξιολόγησης μαθητών, σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών.
■ Στο πλαίσιο αυτό εφαρμόζεται και πάλι η «Τράπεζα Θεμάτων», η οποία, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, αφενός δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να επιλέξουν από θέματα που έχουν δημιουργηθεί σε κεντρικό επίπεδο και αφετέρου είναι συνδεδεμένη με συγκεκριμένα μαθησιακά αποτελέσματα, τα οποία είναι συγκρίσιμα.
■ Και τώρα εφαρμόζεται η «Ελληνική PISA» και τα ετήσια τεστ σε εθνικό επίπεδο.
Διεθνής Διαγωνισμός PISA του ΟΟΣΑ στην Ελλάδα
Η διεξαγωγή του Διεθνούς Διαγωνισμού PISA θα πραγματοποιηθεί από τις 15 Μάρτη έως τις 15 Απρίλη 2022 και θα συμμετέχουν 225 Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας, τα οποία επιλέχθηκαν με «τυχαία δειγματοληψία», με υποχρεωτική συμμετοχή.
Βλέπε Πίνακα με τα σχολεία που θα συμμετάσχουν στην υπερσύνδεση :
Επιλέχθηκαν επίσης με «τυχαία δειγματοληψία» 505 αναπληρωματικά Γυμνάσια και Λύκεια.
Βλέπε Πίνακα με τα αναπληρωματικά σχολεία στην υπερσύνδεση :
Οι επιδόσεις των Ελλήνων άνω των 15 ετών μαθητών στον διαγωνισμό PISA
Οι επιδόσεις των Ελλήνων άνω των 15 ετών μαθητών στον διαγωνισμό PISA τη μεγάλη διεθνή εκπαιδευτική έρευνα που διεξάγει ο ΟΟΣΑ από το 2000 και κάθε τρία (3) χρόνια προβληματίζουν καθώς εμφανίζουν διαχρονικά επιδόσεις κάτω του μετρίου. Όλα τα χρόνια είναι στις πέντε –έξι τελευταίες θέσεις.
Στον τελευταίο διαγωνισμό του 2018 η Ελλάδα πήρε την 42η θέση στην κατανόηση κειμένου, στα μαθηματικά την 43η, και στις φυσικές επιστήμες την 44η θέση ανάμεσα σε 78 χώρες. Στην Κατανόηση Κειμένου, στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες, το Πεκίνο, η Σαγκάη και η Σιγκαπούρη σημείωσαν σημαντικά υψηλότερη επίδοση από όλες τις χώρες που έλαβαν μέρος στο PISA 2018.
Η Εσθονία, ο Καναδάς,η Φινλανδία και η Ιρλανδία σημείωσαν την υψηλότερη επίδοση ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Οι μαθητές στην Ελλάδα βαθμολογήθηκαν χαμηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ στην Κατανόηση Κειμένου, τα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες.
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του προγράμματος PISA στην Ελλάδα, περίπου το 12% των μαθητών που προέρχονται από μη ευνοϊκό κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον πέτυχαν επίδοση που τους κατέταξε στο υψηλότερο 25% της βαθμολογίας της χώρας, αποδεικνύοντας ότι το μη ευνοϊκό υπόβαθρο δεν αποτελεί απαραίτητα ανυπέρβλητο εμπόδιο για το μέλλον.
■ « Από τις 15 Μαρτίου έως τις 15 Απριλίου σε ημερομηνίες που θα επιλέξουν τα σχολεία θα διεξαχθεί στην χώρα και ο Διεθνής διαγωνισμός καθώς λόγω κορωνοιού δεν έγινε το 2021» λέει η Συντονίστρια κ. Σοφιανοπούλου. Και προσθέτει ότι θα λάβουν μέρος περί τους 8000 μαθητές της Γυμνασίου και Λυκείου από 255 σχολεία της χώρας. Τα μαθήματα στα οποία θα εξεταστούν οι μαθητές είναι Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και Δημιουργική Σκέψη.
■ Όπως εξηγεί η Συντονίστρια κ. Σοφιανοπούλου «οι Έλληνες μαθητές προβληματίζονται με την αναλυτική και συνθετική σκέψη, καθώς και με την κριτική σκέψη αλλά και την εφαρμογή των γνώσεων στην καθημερινότητά τους» ευελπιστώντας ότι τα νέα Προγράμματα Σπουδών που θα μπουν στα σχολεία από το 2023 θα προωθήσουν την κριτική σκέψη των μαθητών».
■ «Η περιοδική αποτύπωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων είναι προαπαιτούμενο για τον εντοπισμό εκπαιδευτικών αναγκών, για την κατανόηση τυχόν προβλημάτων και, συνακόλουθα, την επίλυσή τους, με στόχο τη συνολική βελτίωση της εκπαίδευσης της χώρας μας, λέει το υπουργείο Παιδείας, για το ελληνικό πρόγραμμα , σύμφωνα με το οποίο , σκοπός των εξετάσεων, είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των Προγραμμάτων Σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων, με ζητούμενο την έγκυρη και αξιόπιστη αποτύπωση των γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων των μαθητών.